Ogłoszenie upadłości niesie za sobą różnorakie skutki. Jednym z nich jest wyznaczenie przez sąd syndyka. Od dnia ogłoszenia upadłości, Upadły nie może dysponować składnikami swojego majątku. Oznacza to, że Upadły samodzielnie nie może sprzedać samochodu czy mieszkania, ani nie może go także wynająć.

Wraz z momentem ogłoszenia upadłości wszystkie egzekucje komornicze zostają zawieszone z mocy prawa, a po uprawomocnieniu się postanowienia o ogłoszeniu upadłości ulegają umorzeniu. Innymi słowy, w przypadku, gdy Upadły jest zatrudniony na podstawie umowy o pracę i otrzymuje wynagrodzenie wyższe niż minimalne, pracodawca nie będzie przekazywał części wynagrodzenia komornikowi tytułem zajęć komorniczych. Od tego momentu kontrolę nad wynagrodzeniem Upadłego przejmuje syndyk.

Wszystkie rachunki bankowe Upadłego wraz z momentem ogłoszenia upadłości zostają zablokowane, jednakże Syndyk może ustalić, w jakim zakresie Upadły może korzystać z własnych rachunków bankowych.

Jak długo trwa zajęcie wynagrodzenia przez Syndyka?

Należy pamiętać, że przez całe postępowanie upadłościowe, czyli od momentu ogłoszenia upadłości aż do momentu zakończenia postępowania upadłościowego wynagrodzenie Upadłego jest zajmowane przez Syndyka.

Za moment zakończenia postępowania upadłościowego uznaje wydanie przez Sąd postanowienia o ustaleniu planu spłaty wierzycieli lub umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli bądź warunkowym umorzeniu zobowiązań upadłego bez ustalenia planu spłaty wierzycieli..

Dochody z jakich źródeł zajmuje syndyk?

Syndyk zajmuje dochody Upadłego przysługujące mu z tytułu:

• Umowy o pracę
• Umowy zlecenia
• Umowy o dzieło
• Renty lub emerytury
• Wynajmu i dzierżawy

Tu również warto wskazać, że Syndyk zajmuje także tzw. trzynaste wynagrodzenie i emeryturę, a także ekwiwalent za niewykorzystany urlop.

Syndyk nie dokonuje zaś zajęcia świadczeń socjalnych, do których jest uprawniony Upadły. Są to:

• Świadczenie 500+
• Świadczenia alimentacyjne oraz środki pieniężne wypłacone w przypadku bezskuteczności egzekucji alimentów,
• Zasiłki rodzinne i pielęgnacyjne
• Świadczenia z pomocy społecznej

Ile pieniędzy może zająć syndyk?

Pomimo całkowitego rozporządzania majątkiem przez Syndyka, Upadłemu przysługuje kwota wynagrodzenia za pracę, wolna od zajęcia. To oznacza, że kwota ta nie wchodzi w skład masy upadłości a Upadły może bez ograniczeń nią dysponować.

Syndyk może zająć Upadłemu maksymalnie 50% przynależnego mu wynagrodzenia. W przypadku, gdy Upadły ma zobowiązania alimentacyjne, Syndyk może zająć 60% wynagrodzenia.

Przykład 1:

Upadły miesięcznie otrzymuje z wynagrodzenia o pracę 8.000,00 złotych netto. Nie ma zobowiązań alimentacyjnych ani innych osób na utrzymaniu. Syndyk może maksymalnie zająć Upadłemu 4.000,00 złotych netto miesięcznie.

Przykład 2:

Upadły miesięcznie otrzymuje z wynagrodzenia o pracę 9.000,00 złotych netto. Ma zobowiązanie alimentacyjne jednakże nie posiada innych osób na utrzymaniu. Syndyk może maksymalnie zająć Upadłemu 5.400,00 złotych netto miesięcznie.

Zajęcie wynagrodzenia przez Syndyka na powyższych zasadach dotyczy również wynagrodzenia otrzymywanego przez Upadłego z tytułu umów cywilno-prawnych, czyli umowy zlecenia bądź umowy o dzieło.

Kwota wolna od zajęcia

Obecnie (11 stycznia 2024 r.) minimalne wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę wynosi 4 242,00 zł brutto czyli 3 221,98 zł netto. Syndyk nie może dokonać zajęcia minimalnego wynagrodzenia za pracę netto. To oznacza, że może on zająć Upadłemu wszystko powyżej 3 221,98 zł.

Przykład 1:

Upadły otrzymuje minimalne miesięczne wynagrodzenie ze stosunku umowy o pracę – 3 221,98 zł netto. Nie ma zobowiązań alimentacyjnych ani innych osób na utrzymaniu. Całość wynagrodzenia jest wolna od zajęcia Syndyka.

W przypadku, gdy Upadły nie posiada zobowiązań alimentacyjnych ani osób na utrzymaniu sprawa wygląda bardzo prosto. Syndyk nie może zając minimalnego wynagrodzenia. Jednakże sytuacja komplikuje się w momencie, gdy Upadły ma zobowiązanie alimentacyjne. W tym przypadku Syndyk może zająć 60% wynagrodzenia.

Przykład 2:

Upadły otrzymuje minimalne miesięczne wynagrodzenie ze stosunku umowy o pracę – 3 221,98 zł netto. Ma zobowiązanie alimentacyjne jednakże nie posiada innych osób na utrzymaniu. Syndyk może zająć 60% wynagrodzenia odpowiadające 1933,19 zł. Kwota wolna od zajęcia wynosi 1288,79 zł.

Kwota wolna od zajęcia również jest stosowana w przypadku otrzymywania wynagrodzenia z tytułu umów cywilno-prawnych.

Ile emerytury może zabrać syndyk?

Podczas gdy Upadły otrzymuje emeryturę, nie może być ona w całości zabrana przez Syndyka. Syndyk może zająć Upadłemu maksymalnie 25% emerytury, a w przypadku, gdy Upadły ma zobowiązanie alimentacyjne – 60% emerytury.

Mając na uwadze powyższe – Upadłemu emerytowi musi pozostać co najmniej 75% najniższego świadczenia emerytalnego. Obecnie (11 stycznia 2024 r.) jest to kwota 1445 zł netto, czyli kwota wolna od zajęcia wynosi 1083,75 zł netto. Należy pamiętać, że nie dotyczy to świadczeń alimentacyjnych, gdzie syndyk może zająć aż 60% minimalnego świadczenia – przy czym Upadłemu emerytowi pozostaje 578 zł netto.

Przykład 1:

Upadły emeryt otrzymuje świadczenie w wysokości 2500 zł netto. Nie ma zobowiązań alimentacyjnych. Kwota, która mu pozostanie po zajęciu przez Syndyka to 1875 zł netto.

Zajęcie bez względu na źródło dochodu

W zależności od tego, czy Upadły ma na swoim utrzymaniu inne osoby istnieją również kwoty wolne od zajęcia niezależnie od źródła dochodu. W przypadku, gdy Upadły nie ma na swoim utrzymaniu żadnych osób, kwota wolna od zajęcia przez Syndyka stanowi 150% kwoty przyznającej prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej dla osoby samotnie gospodarującej. Obecnie (11 stycznia 2024 r.) jest to 776 zł, czyli Upadłemu pozostaje co najmniej 1164 zł.

W przypadku, gdy Upadły posiada na swoim utrzymaniu inne osoby, kwota wolna od zajęcia przez Syndyka wynosi również 150% kwoty przyznającej prawo do świadczeń Pieniężnych z pomocy społecznej dla osób w rodzinie. Obecnie (11 stycznia 2024 r.) jest to 600 zł, czyli minimalna kwota wolna od zajęcia przypadająca na osobę wynosi 900 zł. Kwotę wolną od zajęcia na osobę mnoży się przez liczbę osób na utrzymaniu upadłego wliczając również jego.

Przykład 1:

Upadły ma na utrzymaniu małżonka oraz troje dzieci. Otrzymuje wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę w wysokości 4.000,00 zł netto. Kwota wolna wynosi 4.500,00 zł netto. W tym przypadku Upadłemu korzystniej jest skorzystać z kwoty wolnej niezależnie od źródła dochodu niż od kwoty wolnej w przypadku zajęcia wynagrodzenia za pracę.

Czy można zwiększyć kwotę wolną od zajęcia?

Upadły może złożyć do Sędziego-Komisarza wniosek o ustalenie indywidualnej kwoty wolnej od zajęcia, wyższej niż kwoty minimalne wskazane powyżej. Sędzia-Komisarz rozpoznaje wniosek na podstawie szczególnych potrzeb Upadłego i osób, które pozostają na jego utrzymaniu tj. stan zdrowia, potrzeby mieszkaniowe jak i zdolność w zaspokojeniu swoich potrzeb. Sędzia-Komisarz po przeanalizowaniu sytuacji Upadłego wydaje postanowienie, na które Upadły jak i jego wierzyciele mogą wnieść zażalenie.

Syndyk a zajęcie wynagrodzenia – podsumowanie

Istnieją różne kwoty wolne od zajęcia w zależności od tego, jakie dochody uzyskuje Upadły jak i niezależnie od nich a od ilości osób, które ma na utrzymaniu. Niejednokrotnie może okazać się, że bardziej korzystne dla Upadłego jest skorzystanie z kwoty wolnej od zajęcia bez względu na rodzaj dochodu. Może się okazać, że w przypadku, gdy otrzymuje on wynagrodzenie z tytułu umowy o pracę mając na utrzymani u dzieci i małżonka, więcej pieniędzy zostanie w przypadku skorzystania z kwoty wolnej od zajęcia niezależnie od źródła dochodu niż skorzystania z kwoty wolnej od zajęcia w przypadku umowy o pracę.